Molok Polska - Blog

ospodarka odpadami komunalnymi w Polsce stoi obecnie przed szeregiem wyzwań o charakterze prawnym, finansowym, technologicznym i społecznym. W 2022 roku statystyczny Polak wytworzył ok. 355 kg odpadów komunalnych, z czego jedynie 26,7% trafiło do recyklingu. Tymczasem Unia Europejska wymaga, by do 2025 r. co najmniej 55% odpadów komunalnych było przygotowanych do ponownego użycia i recyklingu (do 2030 r. – 60%, a do 2035 r. – 65%). Niski poziom recyklingu w Polsce rodzi ryzyko niewywiązania się z tych celów – Najwyższa Izba Kontroli alarmuje, że do odzysku trafia mniej niż 16% odpadów, co stawia pod znakiem zapytania osiągnięcie wymaganych poziomów.Niespełnienie norm może skutkować dotkliwymi karami finansowymi nałożonymi przez UE.

Miasto Gliwice realizuje pierwszą komunalną inwestycję z wykorzystaniem systemu półpodziemnych pojemników Molok. Na terenie przy ulicach Królowej Jadwigi i Zabrskiej powstanie nowoczesny punkt zbiórki odpadów wyposażony w sześć pojemników o pojemności 1100 l, zagłębionych na około 160 cm.

W rozmowie z Dziennikiem Łódzkim nasz ekspert, Tomasz Żegota, opowiedział o tym, jak nowoczesne systemy półpodziemne zmieniają oblicze gospodarki odpadami w Polsce.

Na wielu starszych osiedlach brakuje miejsca na typowe wiaty śmietnikowe. Kontenery stoją luzem, często zajmując chodnik lub miejsca parkingowe, co skutkuje bałaganem, nieprzyjemnym zapachem i hałasem przy opróżnianiu  Mieszkańcy coraz głośniej domagają się uporządkowania sytuacji – zwłaszcza że rosną wymagania dotyczące segregacji i recyklingu. Unijne dyrektywy przewidują np. osiągnięcie 60% poziomu recyklingu do 2030 roku, podczas gdy dziś średnia w Polsce wynosi ok. 30% Problemy z przestrzenią na odpady mogą zniechęcać ludzi do segregowania śmieci, a wspólnoty narażać na kary. Na szczęście istnieją sprawdzone rozwiązania. W artykule prezentujemy nowoczesne systemy pojemników, najważniejsze przepisy odległościowe oraz przykłady miast, które poradziły sobie z podobnym problemem. Podpowiadamy, jak w estetyczny i funkcjonalny sposób zagospodarować skąpą powierzchnię osiedla – z uwzględnieniem zasad recyklingu.

Altany śmietnikowe (wiaty osłaniające kontenery na odpady) to często najsłabiej zaprojektowane elementy osiedli. Większość to blacha falista lub prosta siatka – funkcjonalne, ale mało estetyczne schowki na śmieci, które potrafią szpecić otoczenie. Mimo że temat bywa pomijany, architekci dobrze wiedzą, jak bardzo brak dbałości o te „brzydkie miejsca” może boleć. Poniżej analizujemy, jak dobry projekt altany śmietnikowej wpływa na odbiór całego osiedla, czy lepiej postawić na gotowe prefabrykaty czy indywidualny projekt, jak dobrać materiały spójne z otoczeniem oraz czego możemy nauczyć się od krajów nordyckich, gdzie nawet nieatrakcyjne z pozoru przestrzenie zyskują na jakości dzięki przemyślanemu designowi.

Problem „ukrytej” infrastruktury odpadów

System segregacji odpadów funkcjonujący w przestrzeniach publicznych w Polsce wymaga dziś więcej niż tylko instalacji pojemników. Mimo że przepisy dotyczące gospodarki odpadami są coraz bardziej restrykcyjne, nadal zauważa się, że wiele miast i wspólnot nie radzi sobie z poprawnym wdrażaniem systemów segregacji. Powód jest złożony. Przestrzeń publiczna, z racji swojego otwartego charakteru, jest miejscem generowania odpadów przez różne grupy użytkowników: mieszkańców, turystów, klientów galerii handlowych, pracowników biurowców. Brak jednorodnej grupy odbiorców powoduje, że odpowiedzialność za odpady rozmywa się. Użytkownicy nie czują się za nią bezpośrednio odpowiedzialni, co prowadzi do częstego porzucania odpadów w miejscach do tego nieprzeznaczonych lub mieszania frakcji. Ponadto brak konsekwentnej edukacji oraz czytelnej informacji o zasadach segregacji powoduje dalsze pogłębianie problemu.

Od 1 stycznia 2025 branża budowlana objęta została wymogiem selektywnego zbierania odpadów budowlanych i rozbiórkowych. Wytwórcy tych odpadów muszą segregować je co najmniej na sześć frakcji: drewno, metale, szkło, tworzywa sztuczne, gips oraz odpady mineralne (np. beton, cegły, kamienie). Celem regulacji jest zwiększenie poziomu recyklingu w sektorze budowlanym i ograniczenie masy odpadów trafiających na składowiska. Najnowsza nowelizacja ustawy o odpadach (projekt UC23) uelastyczniła jednak te wymogi – dopuszczono przekazanie zmieszanych odpadów BiR wyspecjalizowanemu podmiotowi posiadającemu zezwolenia, który dokona ich segregacji poza miejscem wytworzenia, przy czym pierwotny wytwórca nadal odpowiada za wykonanie obowiązku wysegregowania tych odpadów. Innymi słowy, firma budowlana może przekazać nieposegregowane odpady uprawnionemu odbiorcy (np. przedsiębiorstwu recyklingowemu) na podstawie umowy, a ten dokona sortowania we własnym zakładzie. Rozwiązanie to rozwiewa wcześniejsze wątpliwości interpretacyjne i ułatwia praktyczne wdrożenie selekcji odpadów BiR przez mniejsze firmy. Przepisy te weszły w życie 1 stycznia 2025 r. zgodnie z ustawą znowelizowaną pod koniec 2024 roku.